İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmalarında Hedef Bazlı Performans Sisteminin Önemi
Sanayi Devrimiyle birlikte çalışanların sağlık ve güvenliğiyle ilgili sorunlar artmaya başlamıştır. Bu sorunlar, ilk etapta dikkate alınmamış ve gerekli önemler için çalışma yapılmamıştır. Ancak, başta iş gücü kayıplarına bağlı olarak işletme verimliliğinin olumsuz etkilenmesi; gerekli önlemlerin alınmasının gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Son yıllarda, iş sağlığı ve güvenliği ile verimlilik arasındaki ilişkiyi pekiştirmek amacıyla çok sayıda faaliyetler yapılmaya başlanmış olup konuyu üst düzey önem derecesinde ele alan yüzlerce kurum ve kuruluşlar bulunmaktadır.
Günümüzde, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının işletme verimliği ve dolayısıyla rekabet gücü üzerindeki etkisine bakıldığında, işletmelerin çalışanların bilgi beceri ve davranışlarından (yetkinliklerinden) yaralanabilmek için çalışma ortamını sağlıklı ve güvenli tutmaları gerekmektedir. İş güvenliği faktörlerinin dikkate alındığı bir çalışma ortamında, çalışanlar; aynı bilgi, beceri ve davranışlara (yetkinliklere) sahip, fakat sağlık ve güvenlik problemleriyle uğraşmak zorunda kalan çalışanlara oranla daha verimli olmaktadır. Bu da işletmenin rekabet gücüne yarar sağlamaktadır.
Hedef veya hedefler belirlemek, mevcut işini ve yönettiği ekibini bu doğrultuda organize etmek yöneticiler için sorumluluk zincirinin ilk halkasını oluştur. Hedeflerin belirsizliği, yapılacak çalışmaların bütünlükten uzak ve yanlışlıkların kartopu misali büyüyerek sonucu olumsuzluk ile bitecek bir faaliyetten öteye geçmeyecektir.
Peki, iş sağlığı ve güvenliği ile hedefler gözetilerek yapılacak performans çalışmasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Hedefleri ulaşılabilir kılmak için somut görevler oluşturulmalı, bu görevlerin yürütülmesi planlanmalı ve sürdürülebilirlik adına önemli bir husus olarak da plan veya planların takip edilmesi gerekmektedir. Böylece iş güvenliği çalışmaları “Tüm çalışanların katılımıyla sistematik olarak yürütülmelidir.” ifadesini işletmemizde gerçekleştirmiş oluruz.
İş güvenliği çalışmalarının önemli bir kısmında faaliyetlerin nicel olarak ölçülebilir olduğunu görmekteyiz. Mesela; iş güvenli profesyonellerinin (İş güvenliği uzmanı vb.) çalışma saatleri, iş kazası sayısı / kaza sıklığı, acil durum eylem planı çerçevesinde oluşturulması gereken ekipler (ilkyardımcı sertifika sahibine sahip personel sayısı gibi), iş güvenliği eğitimleri, risk değerlendirmeleri ve DÖF (düzenleyici önleyici faaliyetler) başlıca örnekler arasında sayılabilir.
Hedef bazlı performans ölçüm sistemiyle;
İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının işletme verimliliğine olumlu etkilerinden biri de gerek kurumsal, gerekse bireysel hedeflerin gerçekleşmesine olan katkısıdır.Sağlıklı çalışma koşullarına ve iş güvencesine sahip olduğunu düşünen çalışanların işyerlerinde olumlu davranışlar, yüksek motivasyon, işyerine bağlılık gibi duygularıyla hareket ettiği gözlenmiştir. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin çalışanların potansiyelinden (iş verimliliğinden) daha fazla ve doğru bir şekilde faydalanmak açışından önemi de ortaya çıkmaktadır. Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı çalışanların, departmanların ve şirketlerin hedeflerine ulaşmasında önemli bir faktördür.
Sonuç olarak, verimliliği doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarını sadece yasal bir zorunluluk ve maddi yük olarak algılama yanılgısından kurtarmak gerekmektir. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının hedeflere ulaşmada ki bu rolü işverenlerin bu alana olması gereken ilgiyi duymalarını sağlayacak ve mevzuatın gerektiği konulara itici güç olacaktır. Bu alanda yapılacak uygulamalar neticesinde işletmeler, kazanılmış katma değerlerini muhafaza edebilecek, arttırabilecek, maddi anlamda kayıplarını azaltabilecek üretimlerinde kalitenin sürdürülebilirliğini sağlayabilecek ve en önemlisi de, çalışanlarının memnuniyet düzeyini arttırarak onların iş hedeflerine ulaşmalarını sağlayacaktır.
Sedat ÇİMEN / İş Güvenliği Uzmanı (B SINIFI)
Son yıllarda, iş sağlığı ve güvenliği ile verimlilik arasındaki ilişkiyi pekiştirmek amacıyla çok sayıda faaliyetler yapılmaya başlanmış olup konuyu üst düzey önem derecesinde ele alan yüzlerce kurum ve kuruluşlar bulunmaktadır.
Günümüzde, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının işletme verimliği ve dolayısıyla rekabet gücü üzerindeki etkisine bakıldığında, işletmelerin çalışanların bilgi beceri ve davranışlarından (yetkinliklerinden) yaralanabilmek için çalışma ortamını sağlıklı ve güvenli tutmaları gerekmektedir. İş güvenliği faktörlerinin dikkate alındığı bir çalışma ortamında, çalışanlar; aynı bilgi, beceri ve davranışlara (yetkinliklere) sahip, fakat sağlık ve güvenlik problemleriyle uğraşmak zorunda kalan çalışanlara oranla daha verimli olmaktadır. Bu da işletmenin rekabet gücüne yarar sağlamaktadır.
Hedef veya hedefler belirlemek, mevcut işini ve yönettiği ekibini bu doğrultuda organize etmek yöneticiler için sorumluluk zincirinin ilk halkasını oluştur. Hedeflerin belirsizliği, yapılacak çalışmaların bütünlükten uzak ve yanlışlıkların kartopu misali büyüyerek sonucu olumsuzluk ile bitecek bir faaliyetten öteye geçmeyecektir.
Peki, iş sağlığı ve güvenliği ile hedefler gözetilerek yapılacak performans çalışmasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Hedefleri ulaşılabilir kılmak için somut görevler oluşturulmalı, bu görevlerin yürütülmesi planlanmalı ve sürdürülebilirlik adına önemli bir husus olarak da plan veya planların takip edilmesi gerekmektedir. Böylece iş güvenliği çalışmaları “Tüm çalışanların katılımıyla sistematik olarak yürütülmelidir.” ifadesini işletmemizde gerçekleştirmiş oluruz.
İş güvenliği çalışmalarının önemli bir kısmında faaliyetlerin nicel olarak ölçülebilir olduğunu görmekteyiz. Mesela; iş güvenli profesyonellerinin (İş güvenliği uzmanı vb.) çalışma saatleri, iş kazası sayısı / kaza sıklığı, acil durum eylem planı çerçevesinde oluşturulması gereken ekipler (ilkyardımcı sertifika sahibine sahip personel sayısı gibi), iş güvenliği eğitimleri, risk değerlendirmeleri ve DÖF (düzenleyici önleyici faaliyetler) başlıca örnekler arasında sayılabilir.
Hedef bazlı performans ölçüm sistemiyle;
- Yönetim tarafından iş güvenliği çalışmalarına yönelik taahhütler ile mevcut durum ve hedefler arasında organizasyonel bir çalışma planı hazırlanır.
- Yönetim iş güvenliği sorumluluklarını çalışanlarla paylaşma imkanı bulur.
- Karşılaşılan veya var olan eksikliklerin çözümüne dair sayısal değerler elde edilir.
- İş güvenliği faaliyetlerinin başarı grafiğini görme adına objektif kazanımlara sahip olunur.
- Süreç ve görev ilişkilerinin kurulmasında farklı bir veriyle ileriye dönük değişikliklerde önemli parametreler elde edilmiş olur.
- Bütçe çalışmaları sırasında karşılaşılması muhtemel değişken sapma oranı azalması sağlanır.
İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının işletme verimliliğine olumlu etkilerinden biri de gerek kurumsal, gerekse bireysel hedeflerin gerçekleşmesine olan katkısıdır.Sağlıklı çalışma koşullarına ve iş güvencesine sahip olduğunu düşünen çalışanların işyerlerinde olumlu davranışlar, yüksek motivasyon, işyerine bağlılık gibi duygularıyla hareket ettiği gözlenmiştir. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin çalışanların potansiyelinden (iş verimliliğinden) daha fazla ve doğru bir şekilde faydalanmak açışından önemi de ortaya çıkmaktadır. Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı çalışanların, departmanların ve şirketlerin hedeflerine ulaşmasında önemli bir faktördür.
Sonuç olarak, verimliliği doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarını sadece yasal bir zorunluluk ve maddi yük olarak algılama yanılgısından kurtarmak gerekmektir. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının hedeflere ulaşmada ki bu rolü işverenlerin bu alana olması gereken ilgiyi duymalarını sağlayacak ve mevzuatın gerektiği konulara itici güç olacaktır. Bu alanda yapılacak uygulamalar neticesinde işletmeler, kazanılmış katma değerlerini muhafaza edebilecek, arttırabilecek, maddi anlamda kayıplarını azaltabilecek üretimlerinde kalitenin sürdürülebilirliğini sağlayabilecek ve en önemlisi de, çalışanlarının memnuniyet düzeyini arttırarak onların iş hedeflerine ulaşmalarını sağlayacaktır.
Sedat ÇİMEN / İş Güvenliği Uzmanı (B SINIFI)
